Türkiye’de atıklardan biyogaz üretmek için kullanılabilecek en önemli kaynak belediye atıklarıdır.
Türkiye’de yılda 25-30 milyon ton civarında ve karışık olarak toplanan belediye atıklarımızın içinde mutfaklarımızdan çıkan atıklar, belediyenin sorumluluk alanında yer alan park ve bahçelerden toplanan yeşil atıklar, gıda işleyen endüstriyel tesislerde üretilen gıda atıkları, süpermarketlerden toplanan bozulmuş gıdalar, restoranlardan toplanan gıda atıkları bulunmaktadır ve kabaca 10-15 milyon tonluk bir miktara denk gelmektedir.
Şu anda bu atıklar çok büyük bir oranda vahşi yada düzenli depolama alanlarına dökülerek doğal çürümeye bırakılmaktadır. Bu atıkların çürümesi için uzun yıllar gerekmekte, bu çürüme esnasında açığa çıkan metan gazı çöp gazı toplayan tesislerin olmadığı sahalarda metan gazı emisyonu olarak doğaya salınmaktadır. Global ölçekte toplam metan gazı salınımının %11’lik kısmı çöp sahaları ve %4’lük kısmı hayvancılık endüstrisi kaynaklıdır.
Kaynak: Global Methane Initiative
Özetle, bir biyoyakıt kaynağı düzgün olarak değerlendirilemediğinde hem emisyon problemi yaratarak global ısınmaya sebep olmakta hem de önemli bir enerji kaynağı ellerimizden kaçıp gitmektedir. Depolama sahalarında oluşan çöp suyu yada sızıntı suyu tedbir alınmadığı taktirde yeraltı suyunda kirlenmelere sebep olmakta ve doğa ve insan sağlığı için büyük sorun potansiyeli taşımaktadır. Bu zorluklarla mücadele etmek adına, belediye atıklarını biyolojik işleme tabi tutarak biyogaz ve dolayısı ile elektrik enerjisi elde etmek, fermentasyon işlemi sonrasında oluşan atıktan ise toprak zenginleştirici materyaller üretmek ülke çapında atık işleme kabiliyet ve kapasitemizi daha üst seviyelere çekecektir.
Bu noktada unutulmaması gereken en önemli hususları şöyle sıralayabiliriz:
- 1. Kaynağında ayrıştırma sistemlerini kurmak
Atık yönetimi ilk olarak evde başlar o nedenle, halkın bilinçlendirilmesi, organik atıkların ambalaj atıkları ile birlikte çöpe atılmasının engellenmesi, ikili toplama sistemi ile ambalaj atıklarının ayrı toplanacağı lojistik altyapının kurulması atılması gereken ilk adımlardır.
- 2. Karışık toplanmakta olan belediye atıklarını mekanik işleme tabi tutmak
Birinci adımda sağlanan başarı oranına bağlı olarak yatırım maliyeti değişse de her halikarda ambalaj atıklarının kaynağında yeterince ayrıştırılamadığı bir ortamda Mekanik işlem tesisi kurarak ambalaj atıklarını diğer atıklardan ayırmak ve ekonomiye geri kazandırmak hem biyolojik işleme gidecek organik atığın kalitesini artırır hem de ambalaj atıkların ekonomiye kazandırılması ile önemli bir gelir kaynağı sağlanır.
- 3. Mekanik işlemden geçmiş olan belediye atıklarını substrat işlemine tabi tutmak
Mekanik işlem aşamasında ambalaj atıklarının geri kazanılması sürecinde mekanik işlem tesisinden çıkan organik atık hala ikincil bir ön işleme ihtiyaç duymaktadır zira organik atıklar içerisinde cam, seramik parçaları, tahta parçaları, kül, kum gibi atıklar mevcuttur ve bu atıklar mekanik işlem sürecinde organik atıktan hala ayrıştırılamamış olacaktır.
İnert atıklar Substrat İşleme tesisinde organik atıklardan uzaklaştırılır ve organik atıklar bu proseste biyolojik işleme sürecine başlamaya hazır hale getirilir. Bu işlem yapilmadığı taktirde biyolojik işlemin kalitesi düşecek, daha temiz organik atık ile daha yüksek biyogaz elde etme imkanı yerine çeşitli inert materyallerle kirli organik atıktan çok daha düşük elektrik elde edilecektir. Bu da kaynaklarımızı verimli kullanma ilkesine taban tabana zıttır.
- 4. Anaerobik çürütme yöntemi ile elde edilmesi planlanan biyogaz verimini maksimum seviyeye çıkartmak adına verimli teknolojiler tercih etmek.
Güncel teknolojiler arasında öncelikli değerlendirilen ıslak tip ve kuru tip fermentasyon teknolojilerinde asıl karşılaştırma kıstası işlenen birim ton organik atık başına elde edilecek biyogaz miktarıdır.
Kaynak: Onur Taş, BDI Bioenergy Türkiye
Katı atık sorununa çözüm olabilecek, atıktan biyogaz üretimi gibi biyolojik işleme modelleri Çevre ve Şehircilik bakanlığı tarafından ilgili yönetmelikçe ortaya konmuş olup belediyelerin organik atıklardan elektrik enerjisi elde etme konusuna olan ilgileri son dönemlerde önemli oranda artmıştır. Derneğimiz, bu ilginin yatırıma dönüşmesi için bakanlıklar, belediyeler, yatırımcılar, teknoloji tedarikçileri ve akademik çevre arasında önemli bir kesişim noktası olma hedefi ile Biyogaz Danışma Merkezi olma niyetindedir.